Rešenje za decenijski problem zagađenja vode od rudnika

Zvaničnici iz SAD, Kanade i nekoliko starosjedilačkih grupa plemena planiraju da objave predlog za rješavanje dugotrajnog zagađenja od eksploatacije uglja u Britanskoj Kolumbiji, u Kanadi, koje zagađuje vodene puteve i šteti ribarstvu sa obje strane granice.

Predlog bi bio sproveden u okviru sporazuma o graničnim vodama između SAD i Kanade od prije jednog vijeka, uspostavljajući nezavisne odbore za proučavanje obima zagađenja i davanje preporuka za čišćenje.

Detalje je dobio Asošiejted pres prije objavljivanja predloga za kojeg su domorodačke grupe u Britanskoj Kolumbiji, a u SAD u Montani i Ajdahu lobirale više od decenije da savezne vlade u SAD i Kanadi intervenišu i zaustave zagađivanje.

Naučnici iz američke Agencije za zaštitu životne sredine prije nekoliko godina potvrdili su visok nivo selena u ribi i jajima u rijeci Kutenai u Montani nizvodno od jezera Kukanusa, na granici SAD i Kanade. Hemikalija, koja se oslobađa kada se ugalj kopa i pere tokom obrade, može biti toksična za ribe, vodene insekte i ptice koje se njima hrane.

Neki članovi naroda Ktunaka – koja uključuje dva plemena u SAD i četiri najveća u Kanadi – žive od te ribe.

“Na ribama, posebno na manjim, vidi se velika šteta. Ima abnormalnosti njihovih tijela, reproduktivnih problema”, rekao je Tom Mekdonald, potpredsednik Konfederativnih plemena Salish i Kutenai u sjeverozapadnoj Montani. “To mora da prestane”.

Koncentracije selena u vodi koja ulazi u jezero Kukanusa rastu decenijama, a studije su pokazale da dolazi iz rudnika uglja u dolini rijeke Elk u Britanskoj Kolumbiji. Rijeka Elk se uliva u Kutenai prije no što pređe granicu sa Montanom, zatim se uliva u Ajdaho i na kraju se pridružuje rijeci Kolumbiji.

Stiven Harding, viši direktor za zemljište u Savjetu Bijele kuće za kvalitet životne sredine je rekao da se nivoi zagađenja u tom vodnom sistemu povećavaju i potrebna su zajednička rješenja za zaštitu ljudi i prirode.

Geri Ejtken Mlađi, potpredsjednik plemena Kutenaj iz Ajdaha, rekao je da plemenske vođe lobiraju za saveznu intervenciju od najmanje 12 godina.

Predlog zahtjeva ne duže od dvije godine studija kako bi se procijenio obim zagađenja. Cilj je da se razvije plan za smanjenje uticaja zagađenja “što je brže moguće” – rekla je zamjenica pomoćnika državnog sekretara SAD Rejčel Pojnter.

Kanadska kompanija za ugalj je platila kaznu od 60 miliona dolara 2021. godine pošto je priznala krivicu u sudskom procesu koji je obuhvatio i ispuštanja zagađenja koja se smatraju uzrokom pomora većine riba u obližnjim vodama u Kanadi i nanošenje štete ribama nizvodno u Montani i Ajdahu, u SAD. Istražitelji u Kanadi otkrili su da je firma “Teck Resources Limited” ispuštala opasne količine selena i kalcita iz dva rudnika uglja sjeverno od Eureke, u Montani.

Predstavnici te kompanije su u vrijeme izricanja kazne rekli da je ona uložila oko milijardu dolara u postrojenja za prečišćavanje vode i obećala da će dati još do 655 miliona dolara za dalju zaštitu obližnjih voda.

Ugalj iz regiona se kopa metodom koja je veoma razorna poznata kao “uklanjanje vrhova planine” i prodaje se livnicama za proizvodnju čelika i preradu drugog metala.