Poljoprivreda i ruralni razvoj su budućnost Sinjajevine
Poljoprivreda i ruralni razvoj su ključni za budućnost i održivi razvoj pašnjaka i katuna Sinjajevine, a potrebno je pružiti podršku lokalnoj zajednici koja i dalje održava tradicionalnu poljoprivrednu praksu na katunima, posebno zbog njihove jedinstvene vrijednosti u smislu kvaliteta proizvoda i ekološke održivosti, jedna je od preporuka koje su proizašle sa završna konferencije evropskog projekta IRIS.
Konferencija pod nazivom: „Nadahnjujuće ruralno naslijeđe: Održive prakse zaštite i očuvanja planinskih pejzaža i sjećanja“ održana je u Kolašinu proteklog oktobra.
Grupa od 50 stručnjaka iz Francuske, Italije, Španije, Ujedinjenog Kraljevstva, Hrvatske, Italije, Albanije i Crne Gore konstatovala je da na Sinjajevini postoje različiti oblici svojine i prava korišćenja zemljišta, ali je ipak veliki dio zemljišta zajednički, kojim se upravlja po običajnom pravu, koje nije prepoznato u formalnom pravnom sistemu.
Stoga, predlog je da se poboljša situacija u vezi sa pitanjima prava svojine i korišćenja zemljište kroz Izmjene postojećih zakona: Zakona o svojinsko-pravnim odnosima i Zakona o državnoj imovini, moguće u budućnosti i kroz stvaranje Nacionalne zemljišne koalicije, koja je trenutno u fazi izrade strategije, u korist katuna Crne Gore, kao i donošenja novog zakona Lex specialis – Zakona o katunima.
“Dokumentovanje i ponovno traženje prava vlasništva/ korišćenja od strane onih koji to najviše žele i sa najvećim šansama da dobiju takva potraživanja, tako da to može da postane presedan, a samim tim i model za druga buduća potraživanja prava na zemljište zajednica. Javni konkursi za pašnjake koji su formalno državni ili opštinski trebali bi da sadrže kriterijume koji bi davali prednost sadašnjim tradicionalnim korisnicima, a strance stavljali u nepovoljniji položaj pred lokalnim zajednicama”, navedeno je u saopštenju.
Potrebno je uzimati u obzir tradicionalne strukture upravljanja koje bi trebalo da budu prisutne kao opcija u postojećim javnim tenderima za državno/opštinsko zemljište, ili za raspoloživa sredstva iz poljoprivrednog budžeta.
“Na primjer, direktive EU za drugi uzastopni programski period prepoznaju I stimulišu kolektivni pristup (npr. pastirska dobra ili koordinisane akcije) kao način da se postigne veća efikasnost u zaštiti životne sredine u poljoprivrediŽ”, piše u saopštenju.
Pravne preporuke za Sinjajevinu bile bi da se pronađu inovativni načini za održavanje tradicionalnih praksi tako što će se ugraditi u postojeći pravni okvir, jer su “katuni najbolji primjer održivog korišćenja prirodnih resursa”.
Istovremeno, kako navode, novi pravni okviri prilagođeni integralnoj zaštiti i unaprjeđenju katuna su takođe još jedan mogući važan put.
Izvor: RTCG
