Da li pošumljavanje planete može da se ubrza pomoću tamne zemlje iz Amazonije? NAUKA DALA ODGOVOR

Recept drevnih predaka može da pomogne u rješavanju problema koji je produbilo savremeno društvo

Prije, između 2500 i 2000 godina, ljudi u Amazoniji obogaćivali su zemlju kombinacijom komposta, đubriva, uglja, kostiju i gline. Rezultat je bila veoma plodna, tamna zemlja, odnosno terra preta.

Danas su prostori Amazonske prašume izloženi besomučnom krčenju, zbog uzgajanja stoke i širenja poljoprivrednih polja. Samo prošle godine izgubljeno je preko deset hiljada kvadratnih kilometara Amazonije. Svakog dana tokom 2022. nestajala je površina pod stablima jednaka površini tri hiljade fudbalskih terena i stanje je bilo nikada gore u poslednjih petnaest godina.

Ako želimo da ponovo ozelenimo, kako Amazonsku prašumu tako i ostatak planete, i rješimo jedan od najvećih izazova savremenog društva, možemo da se okrenemo receptu naših drevnih predaka: tamnoj zemlji.

Autori studije, objavljene u časopisu Frontiers in Soil Science, utvrdili su da terra preta podstiče rast vegetacije i do osam puta.

Naučnici su ukupno trideset šest saksija, napunjenih sa po tri kilograma zemlje, smjestili u plastenik sa srednjom temperaturom od 34 ºC kako bi postigli uslove globalnog zagrijavanja koje premašuje aktuelne temperature u Amazoniji koje se kreću između 22 i 28 ºC.

U jednoj trećini saksija nalazila se kontrolna zemlja, u drugoj mešavina kontrolne zemlje sa 20% tamne, a u poslednjoj, trećoj samo terra preta.

Stabla koja su zasađena u saksijama sa tamnom zemljom rasla su između tri i šest puta brže U cilju oponašanja ispaše u saksije su najpre posejali travu. Nakon šezdeset dana istraživači su je pokosili i ostavili korijenje u zemlji, na taj način dobivši teritoriju za ponovno pošumljavanje. Naposletku, u saksije su stavili sjeme tri različite vrste drveća i ostavili da raste u periodu od devedeset dana.

U poređenju sa kontrolnim zasadima, trava je rasla 3,4 puta gušće u zemlji sa jednom petinom terra preta, odnosno čak osam puta gušće u saksijama koje su imale 100% tamne zemlje.

Na stablima su takođe demonstrirane koristi terra pretta: ona koja su zasađena u potpuno tamnoj zemlji zemlji su rasla između tri i šest puta brže. Jedna primarna vrsta Cecropia pachystachya nije čak ni rasla u odsustvu terra preta što znači da bez nje pojedino drveće ne može ni „pustiti korijenje” u Amazonskoj prašumi.

„Pokazali smo da korišćenje amazonske tamne zemlje može poboljšati rast pašnjaka i stabala zbog visokih nivoa hranljivih materija, kao i prisustva bakterija”, objasnio je Luis Felipe Zagato sa Univerziteta u Sao Paolu.

„Ovo znači da poznavanje sastojaka koji čine amazonsku tamnu zemlju tako plodnom može se primijeniti za ubrzanje projekata obnove životne sredine.”

Kako se navodi, terra pretta je na početku eksperimenta sadržala 30 puta više fosfora, 6 puta više kalcijuma, 5 puta više cinka i 4 puta više gvožđa, bakra i ugljenika.

Tamna zemlja može se pronaći na obalama Amazona i u drugim predjelima Amazonije i predstavlja savršeno stanište za mikroorganizme. Domaći stanovnici su je vjekovima koristili za proizvodnju hrane.

Međutim, kako pokazuju nova naučna saznanja, pozitivna svojstva terra preta sežu i dalje od toga: tamna zemlja može pomoći u obnovi životne sredine, čak i u svijetu koji se, usled sagorijevanja fosilnih goriva, zagrijava.