Danas je Svjetski dan borbe protiv raka
Svjetska zdravstvena organizacija sa Međunarodnim udruženjem za borbu protiv raka svakog 4. februara obilježava Svjetski dan borbe protiv raka. Međunarodno udruženje za borbu protiv raka ove godine je pokrenulo novu trogodišnju kampanju povodom obilježavanja Svjetskog dana borbe protiv raka u kojoj se okupljaju pojedinci, organizacije i vlade širom svijeta u cilju smanjenja nejednakosti u pristupu preventivnim uslugama, dijagnostici, liječenju i njezi oboljelih od raka. U prvoj godini kampanje, fokus je na smanjenju prepreka u pristupu preventivnim uslugama, dijagnostici, liječenju i njezi oboljelih od raka.
Svake godine 19,3 miliona osoba oboli od nekog oblika raka, a 30-50% svih oblika raka se može spriječiti usvajanjem zdravih stilova života, redovnim skrining pregledima, ranim otkrivanjem i blagovremenim liječenjem. Međutim, 75% svih prevremenih smrtnih ishoda od raka u svijetu do 2030. godine i dalje će se registrovati u nerazvijenim i srednje razvijenim zemljama. Većina prevremenih smrtnih ishoda od raka u ovim zemljama javlja se među različitim populacionim grupama zbog razlika u nivou obrazovanja, prihoda, mjesta stanovanja, etničke pripadnosti, rase, pola, seksualne orijentacije ili starosti.
Povećano opterećenje rakom je posledica nekoliko faktora, od kojih su najznačajniji, ukupan porast stanovništva i produženo očekivano trajanje života, ali i promena učestalosti određenih faktora rizika raka povezanih sa socijalnim i ekonomskim razvojem. Primjer su zemlje ubrzanog ekonomskog razvoja gdje su u prošlosti najučestaliji bili maligni tumori koji su posledica infekcije. Sada se u ovim zemljama češće javljaju oni tipovi malignih bolesti koji se dovode u vezu sa stilom života i koji su učestaliji u industrijski razvijenim zemljama. Uprkos toj činjenici i dalje hronične infekcije učestvuju u nastanku malignih tumora sa 15-20%, odnosno 16%. Procenat je manji od 5% u razvijenim zemljama i prelazi 50% u subsaharskoj Africi (npr. infekcija HPV-om i visoka stopa obolevanja od raka grlića materice). Preventivni programi u razvijenim zemljama doveli do značajnog smanjenja stopa obolevanja od nekih lokalizacija raka, kao što su rak pluća (primer, kod muškaraca u Sjevernoj Evropi i Sjevernoj Americi) i rak grlića materice, ali novi podaci pokazuju da se i dalje većina zemalja još suočava sa povećanjem apsolutnog broja slučajeva malignih bolesti koji se kasno dijagnostikuju i zahtijevaju dugotrajno liječenje i njegu.
Vodeće lokalizacije raka u svijetu
Rak pluća, rak dojke i rak debelog creva su vodeće lokalizacije raka u obolevanju i u umiranju. Ove tri vrste raka čine zajedno jednu trećinu novoobolelih i umrlih osoba od raka u svetu.
Rak pluća je najčešće dijagnostikovan rak kod muškaraca i čini 14,5 % svih novih slučajeva raka i 22% svih smrtnih slučajeva od raka kod muškaraca. Potom slede karcinom prostate (13,5%) i kolorektalni karcinom (10,9%). Rak dojke je najčešće dijagnostikovan maligni tumor kod žena (čini 24,2% svih novootkrivenih slučajeva raka ) i vodeći uzrok smrti od raka kod žena (15%), a slede ga rak pluća (13,8%) i rak debelog creva (9,5%).
