Ko su najveći „klimatski” dužnici i koliku odštetu treba da plate?

Nakon decenija laži i zloupotrebljavanja istine, najveće svjetske kompanije za fosilna goriva svijetu zbirno duguju najmanje 209 milijardi dolara godišnje za štetu koju su napravile izazivajući klimatske promjene, otkriva nova studija objavljena u časopisu One Earth.

Doprinos 21 najvećeg zagađivača klimatskim katastrofama, kao što su suše, požari, topljenje lednika i porast nivoa mora, dostići će čak 5,4 hiljada milijardi dolara u periodu od 2025. do 2050.

Kako piše Guardian, ovo je prva analiza koja je u novcu izrazila odgovornost pojedinačnih kompanija koje su svoje bogatstvo stekle na eksploataciji prljavih energenata.

Međutim, stvarna odšteta mogla bi da bude znatno veća s obzirom na to da u proračune nisu uključene ekonomske vrijednosti smrti i izgubljenih sredstava za život, izumiranja vrsta, smanjenja biodiverziteta, kao ni druge komponente blagostanja koje nisu izražene kroz bruto domaći proizvod.

Na listi, koja obuhvata ukupno 21 vodećeg zagađivača, na čelu kolone smjestile su se nadaleko poznate kompanije za fosilna goriva: nacionalna naftna kompanija Saudijske Arabije, Saudi Aramco, Gazprom, ExxonMobil, Shell, BP i Chevron. 

Neka imena su ljudima sa naših prostora ipak poznatija od drugih, npr. Gazprom. Sa godišnjom klimatskom odštetom od 20,1 milijardu dolara i udjelom od 4,5% u ukupnim industrijskim emisijama gasova sa efektom staklene bašte, ova energetska kompanija iz Rusije zauzela je neslavno drugo mjesto na listi najvećih „klimatskih dužnika”.

Ispred Gazproma nalazi se jedino Saudi Aramco. Prosječan godišnji dug ove kompanije iznosi 42,7 milijardi dolara, a udio u industrijskim emisijama 4,78%.

Na vodećim mjestima našli su se i američki ExxonMobil koji ugroženim zajednicama u toku godine duguje 18,4 milijarde dolara, zatim britanske kompanije Shell i BP sa prosječnim godišnjim dugom od 16,3 milijardi dolara, odnosno 14,5 milijardi dolara, kao i američki Chevron (12,8 milijardi dolara).

Pobrojanih šest najvećih emitera snose odgovornost za više od polovine ukupnog „klimatskog duga”, ukupno 124,8 milijardi godišnje, dok je njihov zajednički udio u kumulativnim industrijskim emisijama gasova sa efektom staklene bašte od 1888. do 2022. – 16,23%.

Poređenja radi, kompanija Saudi Aramco saopštila je da je prošle godine ostvarila rekordni profit od preko 161 milijarde dolara, što je skoro četiri puta više u poređenju sa dugom.

Prema tvrdnjama autora istraživanja, ovo je tek vrh ledenog brijega kada su u pitanju troškovi vezani za štetu, ublažavanje i prilagođavanje na klimatske promjene, a koje izaziva fosilna industrija.

Povrh toga, ne samo da su proizvodnjom prljavih energenata narušile klimu na planeti, već su kompanije trošile na milione dolara kako bi zavarale trag i dezinformisale javnost o posljedicama sagorijevanja fosilnih goriva.
Među njima i dalje vlada otpor prema dekarbonizaciji – tako je Exxon Mobil nedavno saopštio da je dostizanje neto nultih emisija „veoma malo vjerovatno” zato što bi dovelo do pada u globalnom standardu.

Mađutim, to nije istina, piše dr Sajmon Evans, urednik u mediju specijalizovanom za klimatske promjene Carbon Brief, oslanjajući se na scenario neto nultih emisija koji je izradila Međunarodna agencija za energetiku (IEA).

Naposljetku, uloga fosilne industrije u stvaranju jednog od najozbiljnijih kriza današnjice, globalnog zagrijavanja, je nepobitna.

Umjesto da bježe od svoje krivice, po ko zna koji put protivrječeći naučnoj zajednici i stručnjacima, ove kompanije moraju i same da se pridruže nastojanjima čovečanstva da se izbori sa izazovima i napuste fosilna goriva.

Izvor: Klima101