Šta se čuva u arktičkom “sefu sudnjeg dana”?

Izvor: RSE

Iznad arktičkog kruga između Norveške i Sjevernog pola nalazi se objekat od vitalne važnosti za budućnost čovječanstva u kojem su pohranjene sjemenke.

Milioni uzoraka sjemena, iz više od 930.000 vrsta usjeva, nalaze se u Globalnom trezoru sjemena u Spitsbergenu (Svalbard Global Seed Vault), dijelu norveškog arhipelaga Svalbard.

Sef je počeo s radom 2008. godine, kao krajnje utočište i banka biljnih gena koji se štite od katastrofa, rata, bolesti i klimatskih promjena.

Prvi put u trezor je 27. februara stigla i pošiljka iz Bosne i Hercegovine.

Sef je osnovao konzervator Cary Fowler iz Global Crop Diversity Trusta. Bilo je potrebno 9,1 miliona dolara za njegovu izgradnju.

Od svog otvaranja prima uzorke sjemenki iz cijelog svijeta.

Led koji okružuje objekt pomaže u očuvanju niske temperature, ako nestane električne energije.

Sef “sudnjeg dana” je izgrađen da izdrži zemljotrese ili nuklearne udare.

U ovom skladištu čuvaju se duple kolekcije sjemena, a može im se pristupiti samo ako originalne kolekcije budu izgubljene.

U komorama, koje se otvaraju samo tri puta godišnje kako bi se ograničila izloženost sjemena vanjskom svijetu, temperatura je oko minus 18 °C.

Sjeme je smješteno u zapečaćenim omotnicama, ubačenim u plastične kontejnere na metalnim policama.

Niska temperatura i ograničene rezerve kisika sprječavaju starenje sjemenki.

U saopštenju Crop Trusta, neprofitne organizacije koja s norveškim vlastima upravlja ovim objektom, navodi se da su 27. februara 2024. sjemena biljaka isporučile 23 banke sjemena, od kojih je devet to učinilo prvi put, što je najveći broj novih saradnika u jednom danu od osnivanja sefa.

Među novim saradnicima su banke sjemena iz Bosne i Hercegovine, Kameruna, Indonezije, Kazahstana, Kenije, Madagaskara, Nigerije i Zambije.

U aktuelnoj pošiljci bila su sjemena usjeva kao što su grah, ječam, kukuruz, riža, proso i sirak.

Sa najnovijim pošiljkama, 111 banaka sjemena iz 77 zemalja se čuva na Svalbardu, izvijestilo je norveško Ministarstvo za poljoprivredu i hranu.

Fuad Gaši, profesor na Poljoprivredno-prehrambenom fakultetu Univerziteta u Sarajevu i jedan od realizatora projekta, kaže za Radio Slobodna Evropa da je sef na Svalbardu zaprimio iz Bosne i Hercegovine “jedinstven materijal”.

Ovaj trezor koji prima uzorke iz cijelog svijeta, odigrao je ključnu ulogu između 2015. i 2019. godine u obnovi kolekcija sjemena oštećenih tokom rata u Siriji, podsjeća Reuters.

“Očuvanje genetske raznolikosti u ovoj arktičkoj postojanosti osigurava prilagodljivost i otpornost naših usjeva, garantirajući sigurnost hrane za generacije koje dolaze”, riječi su izvršnog direktora Crop Trusta, Stefana Schmitza.

Mnoge pošiljke sjemena koje su 27. februara ove godine stigle u trezor, rezultat su međunarodnog 10-godišnjeg projekta o biodiverzitetu poznatog kao BOLD, koji je osmišljen da unaprijedi sigurnost hrane i ishrane na globalnom nivou, navodi Crop Trust.