Zaposlenih-jedan, na računu-minus, na Vrbnici-kasne

Objavljeno: 19.07.2020, 09:03h na portalu PCNEN

Zahvaljujući tridesetogodišnjem ugovoru o koncesiji sa Vladom, koncesiono društvo gradi mala hidroelektranu na rječici Vrbnici u Pivi. Na adresi u Podgorici nema nikoga ko se odaziva na ime MHE Vrbnica.

Ova kompanija godinama ima samo jednog zaposlenog i posluje negativno. Prošlu poslovnu godinu završila je u minusu od oko 35.000 eura.

To pokazuju finansijski izvještaji ove firme, koja je osnovana prije šest godina kao koncesiono društvo, nakon što je konzorcijum Interenegro, sastavljen od istoimene ljubljanske kompanije (Interenegro) i dvije domaće (Montenegro Metropolis Media i Mehanizacija i programat) dogovorio ovaj posao sa Vladom.

Kompanija MHE Vrbnica registrovana je 22. jula 2014. godine u Podgorici, sa sjedištem u ulici Osmog marta.

U istoj ulici, na broju 74,  sjedište je i firme Montenegro Metropolis Media, koja se bavi spoljnim oglašavanjem, a koja je od prije šest godina dio konzorcijuma koji gradi mHE u Pivi…

Reporteri PCNEN su obišli ovu adresu u Podgorici, ali nisu uspjeli pronaći sjedište MHE Vrbnica, što nije slučaj sa jednim od njenih vlasnika. Na adresi 74 u ulici Osmog marta, pored Montenegro Metropolis Media i nekoliko drugih firmi, nema vidljivog obavještenja ili loga da se tu nalazi sjedište koncesionog društva.

Vlasnik firme Montenegro Metropolis Media, čija je djelatnost postavljanje, održavanje i eksploatisanje reklamnih panoa, su dvije kiparske kompanije, Farisa holdings limited i Abicon holdings limited, a njen krajnji vlasnik je Vladislav Popović. Na to ime, u registrima, vodi se na desetine kompanija na Kipru. Montenegro Metropolis Media raspolaže sa pet odsto udijela u MHE Vrbnica.

U firmi Mehanizacija i programat, nekada društvenoj građevinskoj firmi, jedan od vlasnika je odbornik Demokratske partije socijalista (DPS) u Nikšiću Dušan Đurović. Većinski vlasnik Mehanizacije je, nakon privatizacije, postala ofšor firma sa Gibraltara,  Urende Limited, koja, prema podacima Centralne depozitarne agencije, ima 66,3 odsto akcija.

CIN-CG je, uz pomoć Mreže istraživačkih centara za izvještavanje o organizovanom kriminalu i korupciji (OCCRP), došao u posjed dokumentacije o firmi  sa Gibraltara. Kao vlasnik i direktor te firme upisan je Paul Robert Hayes, koji je direktor i vlasnik još nekoliko firmi u Velikoj Britaniji.

Treća firma iz konzorcijuma koji gradi malu hidroelektranu u Pivi, sa najvećim brojem akcija u MHE Vrbnica, je ljubljanska Interenegro, koja se proizvodnjom električne energije bavi i u regionu. Među poslednjim značajnijim projektima te kompanije, koja je dio austrijske Kelag grupe, je vjetroelektrana u opštini Jasenice, u zaleđu Zadra. Na toj lokaciji početkom godine otvoreno je pet vjetrenjača, ukupne instalirane snage 10 megavata, a vrijednost investicije procjenjuje se na 15 miliona eura. Kako piše slovenačka novinska agencije (STA), godišnja proizvodnja vjetroelekrane biće 21,5 gigavat časova, što će biti dovoljno za snabdijevanje oko 6.000 domaćinstava.

PCNEN je nedavno objavio da je “vodozahvat“ (brana gdje voda ulazi u cijevi) za mHE Vrbnica izgrađen desetak metara od vodoizvorišta sa kojeg se napajaju Plužine i pivsko selo Stabna, dok je izgradnjom mHE devastiran seoski put.

Vlast u Plužinama (opozicija na nacionalnom nivou), kao i nevladin sektor, su kritikovali izgradnju mHE na vodotoku Vrbnica.

Predstavnik Svjetskog fonda za prirodu (WWF Adria) u Crnoj Gori Milija Čabarkapa je   kazao za PCNEN da je izgradnja malih hidroelektrana na rijekama sa pijaćom vodom, kakva je Vrbnica, grijeh prema prirodi i prema sadašnjim i budućim generacijama.

“Projekti mHE su, sami po sebi, štetni projekti, koji imaju izrazito velike negativne uticaje kako na prirodu tako i na ljude,  čemu svjedoče nedavno objavljene fotografije gotovo pa suvog korita Mojanske rijeke u opštini Andrijevica, na kojoj su izgrađene tri mHE. Izgradnja mHE u Crnoj Gori pravi građanima direktnu finansijsku štetu, te su ovi projekti društveno ekonomski neprihvatljivi“, ocijenio je Čabarkapa.

WWF je u prošlogodišnjem izvještaju o pritisku hidroelektrana na evropske rijeke (urađenom u saradnji sa međunarodnim organizacijama GEOTA, RiverWatch i Euronatur) saopštio da se najdinamičnija gradnja novih hidroelektrana dešava na Balkanu.

Predsjednik Opštine Plužine iz Socijalističke narodne partije (SNP) Mijuško Bajagić tvrdi da lokalna samouprava nije mogla ništa učiniti da spriječi gradnju mHE na Vrbnici, jer je koncesija data na državnom nivou.

Vlada je u januaru ove godine odlučila da sa konzorcijumom i MHE Vrbnica potpiše novi ugovor kojim će  rok za izgradnju energetskog objekta biti produžen  17 mjeseci. Prema novom ugovoru, izgradnja mHE na vodotoku Vrbnica treba da bude završena do kraja ove godine, iako je prethodno planirano da taj posao bude gotov krajem jula 2019.

Koncesija na 30 godina počela je da teče od juna 2017. godine, kada je krenula prva faza projekta, umjesto od 2014, kada je potpisan prvi ugovor.

Druga faza izgradnje je počela 26. jula 2017. godine, kada je koncesionar dobio građevinsku dozvolu. Druga faza traje dvije godine, do 26. jula 2019. godine. Kako se navodi, tokom ove faze ukazala se potreba za eksproprijacijom zbog izgradnje elektroenergetske mreže, i postupci su u toku.

Konzorcijum sastavljen od kompanija Interenegro, Montenegro Metropolis Media i Mehanizacija i programat do ovog roka nije završio posao iz druge faze, već je 30. decembra 2019. godine podnio zahtjev Ministarstvu ekonomije za produženje druge faze ugovora.

U informaciji Vlade iz januara piše da je MHE Vrbnica u zahtjevu navela da je po zakonskom rešenju građenje objekta mogla započeti na osnovu građevinske dozvole i revidovanog glavnog projekta, a nakon podnijete prijave gradnje.

” Na ovaj način koncesionaru je, pored izdate građevinske dozvole, bio onemogućen početak gradnje sve do 6. avgusta 2018. godine, kada je to pravo ostvario podnošenjem prijave gradnje. Pored ovoga, nepostojanje elektroenergetske infrastrukture za priključenje predmetne mHE i potreba za njenom izgradnjom dodatno je usporila realizaciju ovog projekta. Naime, koncesionar je građevinsku dozvolu za infrastrukturu za priključenje dobio tek 1. oktobra 2019. godine”, navodi se u Informaciji Vlade.

PCNEN je u katastarskim podacima došao do informacije da je MHE Vrbnica poslednjih godina kupila pašnjake i građevinske parcele u Pivi.

Među teretima i ograničenjima piše da je nad jednim od pašnjaka u Stabnima pokrenut postupak eksproprijacije zemljišta. Ova kompanija u katastarskoj opštini Goransko, kako piše u katastarskim podacima, gradi i elektroenergetski objekat površine pedeset kvadrata.

Radovi kasne, Vlada tvrdi da je urađeno mnogo

Iz konzorcijuma Interenegro ni nakon 20 dana nisu odgovorili da li su završeni građevinski radovi na izgradnji hidroelektrane i vodozahvata, šta se čeka da bi bila puštena u pogon i kada bi najprije mogli da proizvode električnu energiju. Iz te kompanije nije stigao ni odgovor na pitanje kada bi MHE Vrbnica najranije mogla da proizvodi električnu energiju, kao ni ko je radio studiju uticaja na životnu sredinu, ko je činio multidisciplinarni tim i šta je zaključak procjene.

U Informaciji Vlade iz januara ove godine piše da je koncesionar sproveo veliki broj aktivnosti na izgradnji male hideoelektrane.

“Do sada je položeno ukupno 3050 metara derivacionog cjevovoda. Na objektu mašinske zgrade, građevinski radovi su završeni. Montirana je turbinska oprema i u završnoj fazi se sprovode elektro radovi. Na lokaciji vodozahvata, radovi su u završnoj fazi. Preostalo je još da se završi montaža rešetki i zatvarača i na kraju uređenje terena vodozahvata. U narednom periodu očekuje se puštanje u rad male hidroelektrane”, saopštili  su iz Vlade prije pola godine.

Ivan ČAĐENOVIĆ