Zgrada bjelopoljske opštine najveći zagađivač

Objavljeno: 28.02.2021, 18:43h na portalu PCNEN

Pljevlja na lošem glasu, a Bijelo Polje prvak u zagađenju vazduha

Iako su Pljevlja prva asocijacija na zagađenje vazduha u Crnoj Gori, u susjednom Bijelom Polju građani udišu mnogo više štetnih čestica.

To pokazuju mjesečni izvještaji o kvalitetu vazduha koje objavljuje Agencija za zaštitu životne sredine, po kojoj je u posljednja tri mjeseca Bijelo Polje bilo grad sa najzagađenijim vazduhom. Mjerna stanica za kvalitet vazduha u Bijelom Polju postavljena je u oktobru 2019.

Da je u najvećem gradu na sjeveru Crne Gore vazduh ozbiljno zagađen, pokazuje i istraživanje biološkinje Danijele Veličković, doktorantkinje na ekološkom inženjeringu zaštite zemljišnih i vodenih resursa. Njena nevladina organizacija (NVO) Ronilački klub “Tim Ajkula“ uradila je bazu podataka za kvalitet vode, vazduha, zemljišta i nivoa buke na teritoriji bjelopoljske opštine.

Prema njenom istraživanju, u oktobru, novembru i decembru PM10 čestice prekoračile su sve dozvoljene prednje dnevne vrijednosti, koje na godišnjem nivou ne smiju biti prekoračene više od 35 puta.

“U opštini Bijelo Polje samo za oktobar, novembar, decembar imamo ukupno 58 prekoračenja za ta tri mjeseca. Maksimalno dozvoljene koncentracije PM10 čestica ne smiju biti veće od 10 nanograma po kubnom metru. 2020. godine, u oktobru, novembru, decembru, januaru, februaru, martu i maju takođe imamo prekoračenje PM10 čestica za vazduh u Bijelom Polju. Tokom 2021. godine opet imamo probleme sa kvalitetom vazduha, zato sto su PM10 čestice premašile granice za januar mjesec“, kaže Veličković za PCNEN.

Glavni uzroci zagađena vazduh su grijanje na ugalj i neadekvatna upotreba goriva.

Evidencija zagađivača vazduha u Bijelom Polju, koju je takođe uradila Veličković, pokazuje da najviše uglja za grijanje zajedno potroše zgrade opštinskih i državnih institucija u Bijelom Polju. Riječ je o zgradi Opštine, Osnovnog i Višeg tužilaštva,  Osnovnog i Višeg suda, Doma kulture i Doma zdravlja. Zgrada opštine, tužilaštava i sudova potroši godišnje 250 tona uglja, što je ubjedljivo najviše u tom gradu. Dom kulture i Dom zdravlja potroše po 50 tona. Sve zgrade se nalaze u širem centru grada.

Veličković smatra da opština nema stručna lica i da ne ulaže dovoljno napora u rješavanje ekoloških problema – prvenstveno kad je u pitanju kvalitet vazduha.

”Da rade ne bismo imali probleme. Opština mora da preduzme konkretne mjere kroz obuke, programe, planove i da uključi građane u rješavanje problema“, kaže Veličković.

Sekretar bjelopoljskog Sekretarijata za ruralni i održivi razvoj Jasmin Ćorović kaže da je opština prošle godine formirala komisiju kako bi se bavila kvalitetom vazduha i rješenjem za suzbijanje tog problema.

Ćorović pojašnjava za PCNEN da je ta komisija, čiji je on bio koordinator, donijela niz dugoročnih i kratkoročnih mjera, a glavna je donošenje lokalnog Plana za upravljanje kvalitetom vazduha. On kaže da plan treba da odobri Agencija za zaštitu životne sredine, koja im još nije odgovorila.

On podsjeća na to da je Bijelo Polje kotlina i da zbog toga zagađenje ostaje u gradu.

Olivera Kujundžić iz Ministarstva ekologije i prostornog planiranja za PCNEN kaže da u trećem kvartalu planiraju da donesu novu nacionalnu strategiju upravljanja kvalitetom vazduha. Stara strategija je važila do 2020.

Ona kaže da je urađen nacrt nove strategije, ali da nije mogao ranije biti izglasan zbog epidemije i promjene vlasti. Vrlo brzo će, kaže Kujundžić, na javnu raspravu. Strategija je još jedna obaveza iz agende evropskog pridruživanja.

“Krajnja je šansa da napravimo živ dokument i da kroj taj jedan dokument napravimo sve što je moguće kako bi se definisale neke stvari oko kvaliteta vazduha, a u krajnjem situacija i poboljšala“, kaže Kujundžić.

Ona pojašnjava da opštine na osnovu toga treba da naprave plan zaštite životne sredine. Do sada su samo tri napravile takav dokument, a one koje su ga imale, nijesu ga ažurirale.

Mitrović: Pljevaljski ugalj razlog zagađenja vazduha i u Bijelom Polju

Građanski aktivista Milorad Mitrović, prepoznat po borbi za čist vazduh u Pljevljima, kaže da veliki broj kotlarnica koristi ugalj iz Pljevalja i zato imaju za posljedicu loš kvalitet vazduha. On ocjenjuje da u Crnoj Gori generalno nemamo čist vazduh

„Bijelo Polje je prošle godine imalo 120 dana prekoračenja PM čestica, Pljevlja su imala nešto malo manje – oko 111. Moram da naglasim da mi u drugoj polovini prošle godine nismo imali adekvatno mjerenje, jer mjerna stanica na Gagovića imanju nije radila, tako da ne znamo tačno prekoračenje PM čestica“, kaže Mitrović za PCNEN.

Na Limu ništa nova

Na društvenim mrežama su prije desetak dana osvanule fotografije Potpećkog jezera u Priboju (Srbija), koje je bilo prekriveno otpadom. PCNEN je lani objavio nekoliko tekstova o zagađenju Lima, kojim se velika količina otpada sliva u pomenuto jezero.

Danijela Veličković smatra da su Bjelopoljci najzaslužniji zbog zagađenja koje ta rijeka nosi nizvodno.

“S obzirom na to da je Lim međunarodna rijeka koja prolazi kroz Srbiju i Bosnu – smatram da je Bijelo Polje jedan od glavnih krivaca, imajući u vidu da smo na obalama Lima prošle godine detektovali oko 230 nelegalnih odlagališta samo za dio od centralnog dijela grada  do granice sa Republikom Srbijom i nešto manje od centralnog dijela grada do granice sa opštinom Berane“, kaže Veličković.

Ona smatra da treba što prije preduzeti mjere sanacije i da novac od EU treba da koristimo na adekvatan način.

“Kao sto vidite, nisu sredstva koja smo dobijali od EU iskorišćena na pravi način. Samo smo na nekoliko lokacija posadili neke biljke i postavili nekoliko klupa. To ne rješava problem nelegalnih odlagališta“, kaže Veličković.

Ivan ČAĐENOVIĆ
Vuk VUJISIĆ