Ženski i muški rod! Šta je sa ostalima?
Objavljeno: 27.10.2020, 08:45h na portalu PCNEN
Identiteti koji se ne uklapaju u te norme tretiraju se kao inferiorni i manje stvarni
Katja Jovanović živi u Podgorici i identifikuje se kao rodno varijantna osoba. Ona rodnu varijantnost opisuje kao “unutrašnji osjećaj rodnog identiteta koji izlazi iz binarnih, odnosno tipičnih muško-ženskih podjela u drustvu”.
Nije jedina koja pripada ovoj grupi ljudi koji se ne osjećaju prihvaćeno u tradicionalnom crnogorskom društvu.
“Počela sam svoj rodni identitet da istražujem krajem osnovne skole, nisam se probudila jedno jutro znajući da se osjećam kao nebinarna osoba, nego sam promišljala, razgovarala sa ljudima oko sebe i budila sam se svako jutro kao osoba koja sve manje želi da se ograniči na društvena pravila ‘normalnog’/prihvatljivog/ ‘ispravnog’”, kaže Katja.
Ona misli da se o rodnoj varijantnosti, tj. nebinarnom polu, još uvijek ne zna dovoljno u Crnoj Gori, iako odavno postoje ljudi koji se tako osjećaju.
Katja smatra da jedan dio građana nema znanja o postojanju ostalih rodnih identiteta, osim binarnih, odnosno muško-ženskih, pa ne reaguju. Neki ljudi poštuju, ali, kaže ona, uvijek ima onih koji etiketiraju, prigovaraju, maltretiraju, diskrominišu i uopšte se ružno odnose prema ljudima koji izlaze iz binarnih normi.
Katja je nailazila na nerazumijevanje, najviše onda kad je njen fizički izgled “odudarao” od onoga što bi društvu bilo prihvatljivo za žensku osobu. Ona kaže da nikada nije imala neki ozbiljniji problem zbog onoga što jeste, ali jeste “ružnih komentara i gestova, počevši od dobacivanja preko ulice, pa do pljuvanja za njom”.
“Meni lično nije padalo teško jer sam imala veliku privilegiju i sreću da se osjećam prihvaćeno u krugu porodice i prijatelja, pa je bilo vrlo lako ignorisati stranca koji mi ne predstavlja ništa bitno u životu. Kad sam naišla na nerazumijevanje u krugu bližih ljudi, pokušavala sam da razgovaram sa njima, dam im vremena da shvate da sam to i dalje ja, samo slobodnija”, kaže Katja.
Katja Jovanović je svojoj potrazi za sobom dala aktivističku notu i preko društvenih mreža i radom u nevladinom sektoru pokušava da širi razumijevanje i edukuje društvo o ovoj temi. Ona osjeća da je zalaganje za ljudska prava njena moralna obaveza.
Katja Jovanović
“Svi želimo da živimo svoj život i da ne strahujemo za svoju sigurnost”, kaže Katja, i naglašava kako je privilegovana zbog podrške porodice i prijatelja “pa može javno i da bude što jeste i da javno govori o tome”.
Nju je najviše motivisala zajednica, kontakt sa sličnim ljudima, njihove priče, “toliko hrabrosti i toliko bola”.
Jedan od njih je A. K. iz Nikšića. Batine koje je u školi dobijao samo radi izbora odjeće uveliko su uticale da izgradi ličnost. “I to nije da sam ja nosio suknju, pa da su me oni zezali, tu se radilo o boji. Nije im bilo normalno kako mogu da nosim žutu majicu i crvene patike”, kaže A.K.
To je bilo prije skoro 10 godina. Djeca danas mogu biti još okrutnija, napominje A.K. “Sada to možda nisu baš batine na velikom odmoru ali jesu hejterski komentari po društvenim mrežama, prozivke i uvrede koje mnogo utiču na mladu osobu u razvoju”.
On misli je da je naše društvo “jako trulo” kada je u pitanju prihvatanje različitog. Tokom odrastanja nije tačno znao šta je to što kod sebe prepoznaje, ali znao je da se ne uklapa i okvir svakodnevnog i onoga što se smatra “normalnim”.
“Mnogi ljudi koji se identifikuju kao drugačiji, bilo u vezi sa rodom, seksualnom opredijeljenošću ili bilo čim su alarm ovoj državi i nadležnima da problemu mora da se pristupi iz korijena, a to je kroz obrazovanje i zakon”, kaže A.T, sa malom dozom ljutnje.
On je, za razliku od Katje, želio da ostati anoniman jer smatra da je “priča jednog zapravo priča skoro svih”.
Naši sagovornici se slažu da se problemi rodno varijantnih osoba moraju sagledati iz više uglova, da mora postojati otvorena komunikacija između osobe i porodice ili prijatelja, te da mediji moraju češće i obazrivije pisati i govoriti o ovoj temi.
Oboje smatraju da je zadatak svih nas da ohrabrimo ljude u našoj zajednici da budu ono što jesu.
Postoje brojni rodni identiteti
Rodni identitet je intrinzični, unutrašnji osjećaj osobe o svom rodu. Od rodnih identiteta se najčešće navode “muški” i “ženski,” jer su ti identiteti u skladu sa društvenim normama. Identiteti koji se ne uklapaju u te norme tretiraju se kao inferiorni i manje stvarni, te ih se pokušava opisati kroz društveno prihvaćene norme “muškog” i “ženskog.” Zato je važno naglasiti da postoje brojni rodni identiteti, i da se mnogi ne mogu pripisati društveno prihvaćenim muškim i ženskim identitetima. Često se kaže da je rod spektar – da između nekih idealiziranih/krajnjih oblika muškog i ženskog postoje identiteti koji nisu u potpunosti niti muški niti ženski, ali se svi mogu opisati kao neka “kombinacija” muških i ženskih identiteta koje definira društvo. (transbalkan.org)
Marija PEŠIĆ
