Država brine o zdravlju, a mladi otkrili nargilu

Objavljeno: 27.01.2020, 21:42h na portalu PCNEN

Crna Gora je zakonom zabranila maloljetnoj mladeži da uživa u dimu iz nargile, ali su oni ‘provalili’ upravo šiša barove kao zgodna mjesta za proslavu rođendana

Ventilacija uspijeva da se izbori sa velikom količinom dima u kafiću “Kabinet” u City kvartu u Podgorici, ali ne i da prikrije srednjoškolce koji su “svakodnevni gosti”.

Zakonom o ograničavanju upotrebe duvanskih proizvoda, koji je u Crnoj Gori stupio na snagu sredinom avgusta prošle godine, zabranjena je upotrebu duvanskih proizvoda u zatvorenom prostoru. Ovim zakonom, međutim, nije zabranjeno korišćenje nargila i drugih pušačkih sprava, samo je zabranjeno maloljetnicima da ih koriste.

Uprkos tome, nargile su, prema nezvaničnim informacijama prikupljenim u razgovorima sa mladima, sve popularnije, a najviše kod nešto starijih osnovaca i srednjoškolaca.

Fotografije: M. Pešić

U razgovoru sa mladima iz kafića “Kabinet” saznali smo da su rođeni 2004, 2005, a neki 2006. Učenici su srednje Elektrotehničke škole i idu u prvi razred. Kažu da ih pri naručivanju nargile niko ne pita za godine, te da su tu skoro svakog dana. Na stolu, do nargile, bio je i listić za kladionicu. Kažu da ih ni u tome niko nije spriječio. Ako u “Kabinetu” nema mjesta, odu u “Mistik”, gdje je, takođe, “dobra usluga”.

Jedan od naših sagovornika kaže da je među njima sada popularno slavljenje rođendana u nargila barovima, te da imaju i organizovana druženja na ovakvim mjestima, gdje im ulaz ili uslugu niko ne uskraćuje.

Na pitanje šta ih tačno privlači kod nargila, kaže da je “zabavno, drugačije i moderno”.

Povjerio nam je i da većina roditelja ne zna da oni u slobodno vrijeme koriste nargilu, ali dopuštaju rođendane kao “dio poklona”.

Nargila ili šiša barovi postoje širom Crne Gore, ali nijesmo uspjeli da saznamo koliko ih tačno ima. Pokušali smo da barem za Podgoricu dobijemo informaciju iz nadležnog gradskog sekretarijata, ali su oni ignorisali našu novinarsku znatiželju.

“Soho” je jedan od ove vrste barova u lučkom gradu Baru. Nalazi se blizu centra grada. Lazar Radenović, koji u njemu radi kao konobar, kaže da “često maloljetnici dođu da traže nargilu, ali bivaju odbijeni”.

“Svjesni smo zakona i poštujemo ga”, kaže Radenović.

On dodaje da djeca ponekad budu uporna u ubjeđivanju, pa kažu da “znaju menadžera” ili “da su im u drugom lokalu dozvolili”.

Svjetska zdravstvena organizacija je svojevremeno objavila da jedna šiša nargile šteti koliko i 20 popušenih cigareta, dok je popularno mišljenje među mladima da nargila šteti manje od duvanskih cigareta.

Prema doktorki Nevenki Raletić, koja je specijalizovani pedijatar, u dimu nargila su iste ili čak toksičnije materije nego u cigaretama. U svom radu o negativnim posljedicama pušenja nargile kod mladih, koji se može naći na netu, Raletić navodi da “jedan od glavnih mitova je da je pušenje nargila manje štetno zato što dim prolazi kroz vodu”.

“Uvreženi mit je i da to u stvari nije pušenje duvana nego neke druge supstance, zato što je duvan u nargilama aromatizovan i paljenjem ispušta prijatne mirise. Takođe se misli da ukoliko nastavak za usta sadrži plastičnu mrežicu ili pamučne filtere, da je to dovoljno da zadrži štetne materije iz dima. Međutim, ugalj koji se koristi za zagrevanje duvana prozvodi dim koji sadrži veće količine ugljen monoksida, nikotina, katrana, teških metala (arsen, hrom, olovo) i drugih kancerogenih materija kao što su benzen i azotni oksid. Ilustracije radi, nakon konzumacije nargila je čak osam puta veći nivo ugljen monoksida u odnosu na normalne vrednosti”, objasnila je dr Raletić.

Jasmina Đukić je magistrica psihologije i bavi se psihoterijapijom. Radi sa mladim ljudima. Na pitanje da li pušenje nargile kod mladih može izazvati zavisnost, Jasmina kaže da “ono što je važno da znamo jeste da svaka nova aktivnost koja se ponavlja neko vrijeme u kontinuitetu, nakon određenog vremena može postati aktivnost sama za sebe”.

Šta to tačno znači?

“Ukoliko, na primjer, pušenje nargile ima za cilj u početku opuštanje, pripadanje grupi i slično, vremenom ta aktivnost postane cilj sama za sebe. Osoba će nakon tog vremena konzumirati nargilu zbog vlastitog užitka, nezavisno od primarnog cilja da pripada određenoj grupi”, objašnjava Đukić.

Kada je riječ o korištenje nargile od strane maloljetnih osoba, ona smatra da treba postupiti isto kao sa alkoholom i duvanskim proizvodima.

“Mi smo društvo koje, generalno gledano, u većini slučajeva najbolje postupa ukoliko postoji strah od kazne, pa bi u ovom slučaju za početak promjene svijesti bilo možda dobro uvesti kaznene odredbe, slične onima koje se odnose na prodavanje duvanskih proizvoda i/ili alkohola za maloljetna lica“, kaže ona.

Marija PEŠIĆ