Katune preplavila nelegalna gradnja i betonizacija

Izvor: Slobo Doknić, TVCG

Crnogorske planine već duže vremena privlače veliki broj turista. Šansu za bavljenje turizmom vidi i lokalno stanovništvo koje već godinama na katunima gradi različite objekte. Ipak, gradnja na katunima je mahom nelegalna ili nije u skladu sa tradicionalnom arhitekturom. Takav slučaj je i na Vranjaku blizu Kolašina gdje je izdat veliki broj naloga za rušenje objekata.

Blizina skijališta i razvijena putna infrastruktura učinili su da na katunu Vranjak na Bjelasici nikne veliki broj objekata koji odudaraju od tradicionalnog načina gradnje.

“Gdje je bilo više kamena, a manje drveta, tu preovlađuju kameni objekti sa drvenim krovom. Tamo gdje je malo dobrog kamena za gradnju, a velika količina kvalitetnog drveta tu u potpunosti preovlađuju drveni objekti. Konkretno, prostor Bjelasice je karakterističan po drvenim objektima”, kazao je istoričar i koautor knjige “Katuni Kučke planine” Ivan Laković.

Iako tradicija nalaže da preovladava drvo, na pojedinim djelovima Vranjaka je počela betonizacija.

Prema informacijama koje je TVCG nezvanično dobila za čak 20 objekata na katunu Vranjak izdato je rješenje za rušenje.

Sagovornici kažu da odgovornost za betonizaciju katuna ne snose samo pojedinci, već i država.

“U suštini, ljudi sa katuna budu oštećena strana zato što je država napravila veliki propust, zato što te ljude em što nijesu zakon sprovodili, em što njih niko nije obučio kako ti objekti trebau da se grade”, kazao je Janko Šćepanović iz Inicijative “Zeleni Kolašin”.

“Prosto u Crnoj Gori nedostaje taj jedan širi zakonodavni okvir koji bi opisao bilo izgled objekata, bilo prihvatljive materijale, njihove gabarite, njihov broj i lokacije na kojima je to dozvoljeno. Onda bi to sve bilo mnogo lakše. Tako da je to sad ostavljeno po sistemu ko se kako snađe”, kazao je istoričar i koautor knjige “Katuni Kučke planine” Ivan Laković.

A beton i drugi netradicionalni materijali na katunima narušavaju pejzaž i odbijaju goste.

“Zapadni turista neće htjeti da bude u nekoj kopiji ili nekom betonskom objektu pored svih ostalih tradicionalnih, autentičnih objekata koje može da nađe u drugim djelovima Evrope”, kazao je Janko Šćepanović iz Inicijative “Zeleni Kolašin”.

Sagovornici ističu da je nelegalna gradnja uzela maha i na katunima Kučkih planina, Štavni i Kapetanovom jezeru. A na koji način bi se gradnja na katunima mogla dovesti u red, Laković navodi primjer sa Velike planine u Sloveniji.

“Vlasto Kopač, predsjednik Planinarskog saveza i alpinista, jedan od prvih ljudi koji su zimi peli durmitorske vrhove prije Drugog svjetskog rata napravio je urbanistički plan, gdje su detaljno označena mjesta gdje mogu da se grade kolibe kako te kolibe treba da izgledaju i od kog materijala treba da budu napravljene”, kazao je istoričar i koautor knjige “Katuni Kučke planine” Ivan Laković.

Iz Opštine Kolašin su saopštili da su lokalnoj upravi podnešena 34 zahtjeva za legalizaciju bespravnih objekata, od kojih je samo u jednom slučaju donijeto rješenje o legalizaciji na Vranjaku. Jedan postupak je prekinut, a u ostalima nije odlučivano zbog nepotpune dokumentacije. Iz Ministarstva prostornog planiranja, urbanizma i državne imovine su za TVCG kazali da će se tokom naredne sedmice oglasiti po pitanju nelegalne gradnje na katunima.