Nova studija pokazala: Zelenilo usporava starenje ćelija

Svima nam je dobro poznato koliko pozitivno priroda djeluje na naše zdravlje i kvalitet života. Ipak, tu su i naučni proračuni da nam taj unutrašnji osjećaj potvrde: biološka starost osobe iz zelenijeg komšiluka je za 2,2-2,6 godina manja, kažu istraživači.

Nadaleko su poznate koristi života međ’ zelenilom za naše fizičko i mentalno zdravlje, a u nekim zemljama priroda se čak shvata (i propisuje) kao lijek. Nedavno objavljeno istraživanje donosi svježe perspektive i potpuniju sliku pozitivnih zdravstvenih efekata parkova, drveća i zelenih površina.

Naime, kako je otkrio tim istraživača iz Ujedinjenog Kraljevstva, Kanade i Sjedinjenih Američkih Država, stanovnici zelenijih kvartova imaju duže telomere, odnosno djelove hromozoma koji se povezuju sa dugovječnošću. Samim tim, njihove ćelije sporije stare i oni su biološki mlađi.

Telomere su zapravo ponavljajući djelovi DNK koji se nalaze na krajevima hromozoma. One liče na čvorove koji, poput plastičnih zaštitnih poklopaca na pertlama, sprječavaju molekule da se „razlistaju”. Što su telomere duže, to ćelija više puta može da se replicira. Sa svakom deobom ćelije, dolazi do skraćivanja telomernih krajeva. Kada postanu toliko kratki da ćelija više ne može da se dijeli, ona odumire.

„Ovo znači da su telomere bitan pokazatelj naše biološke starosti, i istrošenosti naših ćelija”, kazao je Skot Ogltri, jedan od autora studije i predavač na Univerzitetu u Edinburgu.

Zajedno sa svojim kolegama, Ogltri je proračunao da zelene površine mogu da smanje biološku starost osobe, u prosjeku, za između 2,2 i 2,6 godina.

Naučnici su proučavali podatke o 7.827 pojedinaca iz američke nacionalne baze u periodu od 1999. do 2002. Zanimalo ih je u kojoj mjeri je ozelenjeno njihovo naselje i u kakvoj je to vezi sa dužinom telomera.

„Otkrili smo da, što su ljudi imali više zelenih prostora u svom komšiluku, njihove telomere bile duže”, istakao je Eron Hip sa Univerziteta u Severnoj Karolini. „To je bilo tačno bez obzira na njihovu rasu, ekonomski status, da li piju ili puše, i slično.”

Mnogi faktori mogu da doprinesu propadanju telomera, a među njima je i stres. Postoji više načina na koji biljke ublažavaju nivoe stresa, npr. tako što tokom toplotnih talasa „hlade” svoje okruženje i čine temperature prijatnijim. Vegetacija takođe smanjuje zagađenje vazduha i buku.

Zelenilo takođe podstiče stanovništvo na fizičku aktivnost i međusobnu socijalnu interakciju. Povrh toga, inicijativa „Svi u park”, zahvaljujući kojoj 93% stanovnika kolumbijskog grada Barankilje živi na najviše 8 minuta hoda do najbliže zelene površine, pokazala je da zeleni prostori mogu da dovedu do smanjenog rizika od kriminala.

Nažalost, ni priroda nije svemoćna i shodno tome, njena moćna svojstva su ograničenog kapaciteta.

Kada su istraživači uračunali druge negativne uticaje kao što je zagađenje vazduha, pozitivni efekti vegetacije su nestali.