Ko zna čija parcela ugrožava javno kulturno dobro
Objavljeno: 17.01.2021, 19:18h na portalu PCNEN
Na atraktivnoj lokaciji u Starom gradu Ulcinju nikla je ‘zgradurina’ kojoj se sada ne zna vlasnik, ali se zna da je pod njenim teretom poklekao dio starih gradskih zidina
Još od 2006. godine objekat u izgradnji i šut sa gradilišta prijetili su da ugroze zidine Starog Grada Ulcinja. Nedavno, nakon jakih kiša, dio zidina jednog od najstarijih gradova na Jadranu poklekao je i završio u moru.
Mještani Starog Grada kažu da su tužni zbog ovog događaja. Starosjedjelac i prvi komšija spornog objekta Agim Nimanbegu otkriva nam da na toj lokaciji, osim kamena, postoje i stare ljudske kosti. Kosti su pronađene kada je rađena rekonstrukcija zidina 1984. godine, ali su vraćene gdje su i bile.
Doktor arheologije Anton Ljuljđuraj, koji je i kustos muzeja Starog Grada Ulcinja, tvrdi da je mjesto zvano teatar ili „polje topova“ na kojem je izgrađen kostur zgrade i gdje se nalazi šut zbog kojeg su poklekle zidine, ustvari bogato arheološko nalazište. Tu se, kaže on, nalazilo groblje sa temeljima crkve koji, prema pretpostavkama, datiraju iz srednjeg vijeka ili doba Venecije. Ljuljđuraj ističe da je velika šteta što nisu rađena detaljna istraživanja prije same gradnje te da bi tek tada mogli sa sigurnošću reći iz kojeg je doba i šta se tu nalazilo.
Uprava za zaštitu kulturnih dobara učinjela sve u svojoj nadležnosti – koče ostale institucije
Iz Uprave za zaštitu kulturnih dobara (UZDK) kažu da čine sve što je u njihovoj nadležnosti kako bi sačuvali ovo kulturno dobro i kako bi se spriječilo dalje urušavanje zidina Starog Grada, ali da ostale institucije snose odgovornost jer ne postupaju prema njihovim preporukama. Oni su obišli teren i konstatovali stanje, te proslijedili preporuke nadležnim institucijama.
“Imajući u vidu da su destruktivni procesi u ovom dijelu bedema evidentni, institucijama nadležnim za sprovođenje mjera zaštite nad kulturnim dobrima upućena je urgencija kojom je konstatovano da je neophodno hitno preduzeti mjere u cilju sprovođenja sanacije urušenog segmenta bedema i spriječavanja daljeg odronjavanja. Takođe, potrebno je uključiti relevantne stručnjake koji će izvršiti istraživanja nosivosti tla, a u cilju pronalaženja i rješavanja suštinskih uzroka destabilizacije zidne i stijenske mase, radi spriječavanja mogućih trajnih posledica“ navode u UZKD
Objekat nije u skladu sa ambijentom
Na naše pitanje kako je moglo doći do toga da jedan ovakav objekat bude izgrađen i ugrozi ovo kulturno dobro, tj. da li su dali saglasnost prilikom izdavanje dozvole za izgradnju iz UZKD odgovaraju:
“Republički zavod za zaštitu spomenika kulture Crne Gore 1998. godine izdao je konzervatorske uslove uz projekat izgradnje stambeno – poslovnog objekta u okviru objekata br. 169, 172 i 173. Saglasnost na Glavni projekat izgradnje poslovno-stambenog objekta, uz manje primjedbe, data je 23.12.2002. godine. Uvidom u stanje na terenu 2011. godine konstatovano je da je na predmetnoj lokaciji izgrađen objekat u grubim građevinskim radovima, da RZZSK nije obaviješten od nadležnih organa o početku radova na izgradnji ovog objekta, niti o promjeni investitora, te da izvođač, tj. investitor nije u potpunosti ispoštovao projekat, tj. dio projekta koji se tiče pozicioniranja objekta na parceli i horizontalnih gabarita. Nakon ovoga dolazi do obustave radova na predmetnom objektu, a Elaboratom o revalorizaciji kulturnih vrijednosti kulturnog dobra Stari grad Ulcinj (Rješenje o utvrđivanju statusa br. UP/I 02-118/2017-1 od 25.05.2017. godine), utvrđeno da pripada grupi objekata koji nisu u skladu sa ambijentom, odnosno onih neadekvatno materijalizovanih i dimenzionisanih“.
Iz UZKD napominju da su u više navrata urgirali kod nadležnih organa da se riješi ovaj problem, ali da to nikad nije učinjeno.
“Uprava za zaštitu kulturnih dobara je u više navrata reagovala dostavljanjem urgencija nadležnim inspekcijskim službama i institucijama nadležnim za izgradnju objekata, a u cilju sprovođenja daljih postupanja po pitanju ovog objekta, o čemu svjedoči dokumentacije ove Uprave“.
Od vlasnika do vlasnika, pa do tajanstvene firme
Objekat koji prevazilazi gabarite zadate u građevinskoj dozvoli više puta je mijenjao vlasnika. Prvi vlasnik je bila porodica Zec, kojoj pripada i bivši dugogodišnji izvršni direktor “Ulcinjske revijere“ Radomir-Mikan Zec. Porodica Zec je dobila odobrenje za gradnju poslovno-stambenog objekta o 738m2, ali je objekat skoro dvostruko prevazišao te gabarite. Od porodice Zec, prema pisanju dnevnika Vijesti, parcelu je kupila firma „Ulcinj Resort“, a vlasništvo kasnije preuzela firma “Butua Resort“ u ruskom vlasništvu. Na kraju 2018. godine parcelu ispod koje se obrušio zid i na kojoj se nalazi sporni objekat preuzela je novoosnovana firma iz Podgorice “SJ Property“.
Firma “SJ Property“ je, prema podacima iz Centralnog registra privrednih subjekata Crne Gore (CRPS) osnovana u februaru 2018. godine da bi postala vlasnik ove, prema riječima mještana, najatraktivnije lokacije u Starom Gradu već u junu iste godine
Prema podacima iz katastra, ovo je jedina nepokretnost firme “SJ Property“, ali na njoj su brojni tereti – od prekoračenja dozvole, do potraživanja naplate po privatnoj tužbi, pa sve do potraživanje naplate poreskog duga od strane Opštine Ulcinj koji datira od 2017. godine, a iznosi 22,050.54 eura.
Prema CRPS-u, sadašnji vlasnici firme u obimu 50:50 su LEE MICHAEL POWER i Veljko Jovanović dok je izvršni direktor Nikola Radičević. Firma, prema podacima Poreske uprave, posjeduje kapital od 564.764,00 eura, a u poslednje dvije godine bilježi samo gubitke i to u iznosu od 2307 eura, od čega je na zarade 2018. godine prijavljen rashod od 831 eura. 2019. godine rashod na zarade je iznosio 1.219 eura.
‘Prvi put čujem za tu firmu’
Pokušali smo da stupimo u kontak sa firmom “SJ Property“ i njenim vlasnicima, i okrenuli broj telefona koji je važio za kontakt broj prema zvaničnim podacima CRPS-a. Javio nam se izvjesni Miloš Radulović. Na pitanje da li smo dobili firmu “SJ Property“, on je, nakon kraće pauze, odgovorio odrečno. Na pitanje da li uopšte zna za pomenutu firmu, odgovorio je da ne zna i da prvi put čuje za nju. Kada smo mu predočili da njegov broj stoji u registru CRPS kao kontak ove firme, Radulović je pitao da li postoji i njegovo ime u podacima registra. Kada smo mu odgovorili da ne postoji, on je ponovio da prvi put čuje za tu firmu i njene vlasnike, te da je on radi u ministarstvu te da ne zna ništa o tome.
Kasnije smo saznali da se radi o samostalnom savjetniku Ministarstva ekologije, prostornog planiranja i urbanizma, tačnije o samostalnom savjetniku nekadašnjeg Ministarstva održivog razvoja i turizma. U tekstu objavljenom u dnevniku Vijesti 2018. Opasno gradilište ostaje, zgrada neće biti legalizovana, u kojem je obrađivan slučaj spornog objekta i tada novog vlasnika, firme “SJ Property“, stoji da je osnivač ove kompanije upravo Miloš Radulović. On je već 1. marta napustio firmu.
Ko su stvarni vlasnici najatraktivnije parcele u Starom Gradu pod čijim ‘teretom’ se obrušava zaštićeno kulturno dobro Crne Gore i šta oni namjeravaju da čine sa imovinom nismo uspjeli da otkrijemo. Takođe, nismo uspjeli da otkrijemo po kom osnovu je porodica Zec stekla spornu parcelu i po kojem osnovu je izdata građevinska dozvola za ovakav objekat na zaštićenom prostoru.
Iz Ministarstva ekologije, prostornog planiranja i urbanizma nismo još uvijek dobili odgovore na pitanja povodom ovoga slučaja. Opština Ulcinj i njeni nadležni sekretarijati su, takođe, ostali nijemi na naša pitanja.
‘Zgradurinu srušiti, prostor sanirati’
Građanska aktivistkinja iz Ulcinja Zenepa Lika kaže da je ovaj slučaj pravi primjer devastacije kulturnih dobara u Crnoj Gori koji stradaju pod željom da se izvuče maksimalna zarada. Takođe smatra da smo svi zajedno krivi zbog ovog incidenta, ali ponajviše institucije – od lokalnih pa do državnih. Ona apeluje da se što prije saniraju zidine Starog Grada Ulcinja, da se sruši sporni objekat, da se sankcionišu odgovorni i prostor prenamijeni za društvenu namjenu.
Vuk VUJISIĆ
